Waarom ik nog steeds wat woordenboeken gebruik

9 jun, 2023

Rita Gircour

Ik ben fan van taalboeken, en dat heeft in de loop van de tijd geleid tot, schrik niet, een meter of vijf aan woordenboeken. Mijn Engelse meters bespreek ik hier nog even niet. Natuurlijk heb ik de gebruikelijke Van Dale woordenboeken (EN-NE, NF-FN, DN-ND Groot woordenboek der Nederlandse taal), en het Groene boekje, maar die gebruik ik nog hoogst zelden.  Maar er zijn voor mij nog wat woordenboeken die nog altijd nuttig zijn en die als zeer betrouwbaar gelden.

Specialistische Nederlandse woordenboeken

Chronologisch woordenboek 

N van der Sijs

ISBN 90 204 20453

Leenwoordenboek

N van der Sijs

ISBN 90 75 56605-0

Woordenboek van Neologismen

M de Coster

ISBN 90 254 2270 5

Woordenboek van jargon en slang

M de Coster

ISBN 90 351 1115 x

Woordenboek van populaire uitdrukkingen, clichés, kreten en slogans

M de Coster

ISBN 90 75566 20 4

  De Geheimtalen

J Moormann

ISBN 90 204 5945 7

Woordenboek van platte taal

H Aalbrecht en P Wagenaar

ISBN 978 90 0513 4

Het juiste woord

L Brouwers

ISBN 9002 123167

Concordantie op het Oude en Nieuwe Testament

Het Chronologisch woordenboek geeft aan wanneer een woord in de taal is gekomen. Dat is nuttig als je wil voorkomen dat je in je tekst woorden gebruikt die nog niet bestonden in het tijdvak dat je beschrijft. Geen ‘maggie’, ‘beerenburg’ of ‘blinde vink’ vóór 1909, om maar wat te noemen.

Moormann, Coster en Aalbrecht  definiëren een heel breed scala aan moeilijk terug te vinden woorden en uitdrukkingen van 1500 tot 2000.

Brouwers kan je op vertaalideeën brengen via de woordenlijsten achterin en genummerde thesaurus-domeinen met synoniemen en antoniemen.

Het zijn overigens allemaal geweldige doorbladerboeken. Uiterst erudiete tijdvreters vol verrassingen.

De Concordantie is met name handig om te zien op welke plaats de tekst te vinden is. Bijvoorbeeld ‘paradijs’ is te vinden in Luc. 23:43 en 2 Cor.12:4 en Openb. 2:7.  Goede aanwijzingen dus voor de vindplaatsen in je doeltaal.

Heel snel verouderd maar nog altijd op mijn boekenplank: Het standaardlexicon marketing ISBN 90 14 06313-x, het zakwoordenboek Computers, Internet en Telecommunicatie ISBN 90 395 1832 7, Gigataal ISBN 90 5333 822 5, boekjes door Ewoud Sanders als Jemig de pemig! En Krijg de vinkentering, Xandra Schutte Lesbiaans ISBN 90 5333 086 0.

Wat minder tijdgevoelig zijn Jacob van Lennep De Vermakelijke Spraakkunst, en natuurlijk de boekjes van de onvolprezen Paulien Cornelisse.