door Margo Bink
Bijna drie jaar geleden vierden we ons 40-jarig bestaan, en zoals dat wel vaker gaat met gemotiveerde veertigers (ik zei het al eens eerder): we gingen het allemaal anders doen. We schrapten het woordje ‘vrouwen’ uit ons netwerk, we hebben nieuwe statuten, een nieuwe website, een nieuw logo… Het bestuur heeft niet stil gezeten, en het ziet er goed uit. De tijden veranderen en het netwerk verandert mee.
Toen ik binnenkwam in 1994 hadden we nog sectievergaderingen. Ik sloot me aan bij de tolkensectie en de sectie Engels. Beide werden bevolkt door zeer ervaren vakgenoten, wat in het begin best intimiderend was. Ik herinner me een discussie over een juridische term in de tolkensectie – er bestonden nog nauwelijks meertalige juridische woordenboeken: net verschenen was Nederlandse rechtsbegrippen vertaald: Frans, Engels, Duits van Boele-Woelki, maar Aart van den Ends Juridisch-Economisch Lexicon zag een jaar later pas het licht. Die discussie werd bijna beslecht met: Zo vertalen we dat toch altijd? Gelukkig pareerde een ook zeer ervaren, maar ruimdenkender lid met: Zo kan het toch ook?
Wat kwam er verder ter tafel? We maakten een intakelijstje voor naast de telefoon, zodat we doorvroegen naar voorbereidingsmateriaal en de gewenste tolktechniek voordat we een opdracht accepteerden. We maakten algemene voorwaarden met daarin, niet onbelangrijk, een annuleringsregeling om mee te sturen met de opdrachtbevestiging. We hielden minipresentaties voor elkaar over tolkopleidingen, opdrachten in of uit het buitenland (Amerikaanse depositions), telefonisch tolken (kwestie van vooral de opdrachtgever opvoeden) en het gebruik van een fluisterkoffer. We nodigden soms ook externe sprekers uit, bijvoorbeeld over forensisch spraakonderzoek (waarmee een NN in een telefoontap officieel wordt geïdentificeerd) en over goed stemgebruik. We vertelden elkaar over de toetsen die een geschrokken IND en de nieuwe, gesubsidieerde Tolkencentra ontwikkelden na de oorvijg van de Ombudsman vanwege het inzetten van ondeugdelijke tolken in de asielprocedure. We bespraken tarieven in het publieke domein (en dat die omhoog moesten), en de vele onzalige pogingen van de overheid om eerst kwaliteit te borgen en dan pas onze tarieven te bezien. Wat na een decennialange strijd een zoethoudertje bleek. En we bespraken netelige praktijksituaties, die bijna altijd raakten aan beroepsethiek. De uitgebreide notulen maakten van het convocaat een krant met grote nieuwsdichtheid.
Wat is er in de loop der jaren veranderd voor tolken? Er kwam een register met gedragscode en de verplichting tot permanente educatie. Door de aanbestedingen zijn tolken in het publieke domein overgeleverd aan nog steeds veel te laag betalende bemiddelaars. De verschillende beroepsorganisaties hebben de handen opnieuw ineen geslagen om de tarieven eindelijk omhoog te krijgen. Intussen kun je maar beter je opdrachtenportefeuille hebben gespreid. Door je te specialiseren in een nieuw onderwerp buiten het publieke domein. Ook buiten het aanbod van de gecertificeerde aanbieders is er veel zinnigs te vinden. Of door er iets naast te doen. Een netwerkster vertaalde alles over planten én organiseerde tuinreizen naar Engeland. Een aantal heeft lesgegeven aan de ITV, KTV of SIGV, maar ook aan bedrijven/particulieren.
Vind ik de verplichting tot permanente educatie een goede ontwikkeling, bij de Gedragscode heb ik wat kanttekeningen. Afgelopen week viel de herziene versie op de mat. Samen met, ja echt, een pen en een keycord, omdat, ik citeer, “een inschrijving in het Rbtv iets is om trots op te zijn en de waarde [sic!] van een goede tolk/vertaler niet te onderschatten is”. Mijn kanttekeningen bij de Gedragscode betreffen vooral het gedeelte voor tolken. Iedereen die in het register staat is aan de code gehouden. Maar als beëdigd tolk bij de notaris of in een civiele zaak hoef ik heus het introductieriedeltje ‘ik ben onpartijdig’ niet af te steken. Ik stel me ook niet afzijdig op tijdens het wachten vóór de opdracht. En ik weet zelf prima hoe het werkt, je professioneel profileren op social media. Ik verbaas me wel dat waar veel rechters tijdens de Corona-periode huiverden voor het gebruik van een fluisterset (iemand op de gang zou mee kunnen luisteren), er nu bij tolkdiensten op afstand met geen woord wordt gerept over de onveiligheid van Whatsapp call/videoverbindingen waarmee een tolk zelf maar een apart tolkkanaal met de cliënt moet opzetten.
Een veilige constante voor permanente ontwikkeling blijft natuurlijk actief netwerken. In ons veranderde netwerk. We houden geen sectievergaderingen meer, maar je kunt wel PE-punten halen. Tijdens fysieke, laagdrempelige bijeenkomsten waar je je ideeën, ervaringen en kennis kunt delen volgens het principe van halen en brengen. En voor taalspecifieke vragen is de netwerkersmail ideaal. Het netwerk is klaar voor de toekomst. Doe je mee?
